کبد چرب و درمان آن

کبد یکی از مهم‌ترین ارگان‌های بدن است که به لطف آن بدن می‌تواند فاکتورهای انعقاد خود را تولید نماید و یا مواد زاید ناشی از تخریب و نوسازی گلبول‌های قرمز خون را دفع کند. علاوه بر اینها کبد کمک می‌کند تا فرایند سوخت‌وساز قند و چربی به شکل درست و متعادل به‌پیش برود. وجود هرگونه نقص یا بیماری در عملکرد کبد می‌تواند با خود مشکلات و عواقب بسیار خطرناکی به همراه داشته باشد. کبد چرب یکی از نمونه بیماری‌های کبدی است که در جوامع امروزی به دنبال سبک زندگی ناسالم بسیار شایع شده است. در ادامه این متن قصد داریم تا شما را هرچه بیشتر با کبد چرب و درمان آن آشنا نماییم.

کبد چرب چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، کبد ارگانی است که فرایند سوخت‌وساز چربی و قندها را در بدن پیش خواهد برد. حال اگر طی این فرایند چربی‌ها به‌جای سوخت‌وساز و تبدیل‌شدن به سایر مواد مغذی درون کبد انباشته شوند؛ فرد به بیماری کبد چرب مبتلا خواهد شد. کبد چرب به‌عنوان یک التهاب نیز شناخته می‌شود. این التهاب در چهار طیف زیر دسته‌بندی خواهد شد:

• گرید یک

التهاب کبد در این طیف در مراحل ابتدایی خود قرار خواهد داشت. درصورتی‌که فرد در این مرحله مشکل خود را تشخیص دهد، می‌تواند تنها با داشتن رژیم غذایی مناسب و افزایش فعالیت‌های بدنی به‌سادگی آن را از بین ببرد و سلامت کامل کبد خود را بازیابد.

• گرید دو

گرید دو نشان‌دهنده این است که وضعیت التهاب کبدی کمی وخیم‌تر شده است. در این مرحله می‌توان با داشتن رژیم غذایی خاص زیر نظر پزشک متخصص مشکل کبد چرب را برطرف نمود.

• گرید سه

این طیف خطرناک قلمداد می‌شود و لازم است که به‌طورجدی سبک زندگی فرد به همراه رژیم غذایی تغییر پیدا کند. استفاده از درمان دارویی در کنار کنترل و کاهش دقیق مصرف سایر فراورده‌های گوشتی و فست‌فودها کمک می‌کند تا شخص بتواند با کبد چرب خود مقابله نماید.

• گرید چهار یا سیروز کبدی

رسیدن به گرید چهار که با عنوان سیروز کبدی شناخته می‌شود، بدین معنی خواهد بود که شخص با خطر جدی مواجه شده است. در این طیف سلول‌های کبد دست به خودتخریبی می‌زنند. درصورتی‌که پروسه درمان به شکل تخصصی و سریع دنبال نشود، فرد نیاز به پیوند کبد خواهد داشت. در این مرحله درمان دارویی و تغییر سبک زندگی ممکن است همراه با بستری در بیمارستان دنبال شود.

به‌طورکلی باید گفت که تشخیص زودهنگام کبد چرب شانس درمان را بالا خواهد برد و پروسه آسان‌تری پیش روی افراد خواهد گذاشت. خوب است به این نکته اشاره کنیم که دوری از استرس و فشارهای روانی، کاهش یا حذف قندهای مصنوعی از سبد تغذیه، کاهش مصرف غذاهای چرب و فست‌فودی، سالم خواری و افزایش تحرکات بدنی می‌توانند ضمن بهبود وضعیت کبد چرب به پیشگیری از ابتلا به آن نیز منجر شوند.

روش‌های تشخیص کبد چرب

همان‌طور که اشاره کردیم شناسایی زودهنگام کبد چرب به افراد کمک می‌کند تا آسان‌تر آن را درمان کنند ازاین‌رو خوب است که نسبت به سایر نشانه‌های جزئی همراه با این التهاب کبدی حساس بود. از جمله این نشانه‌ها و علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خستگی مفرط
• درد موضعی در قسمت راست و بالای شکم (محل قرارگیری کبد)
• شکم متورم
• بزرگ‌شدن رگ‌های خونی در زیرپوست
• قرمزی کف دست
• بزرگ‌شدن غیرمعمول سینه‌ها در مردان (ژنیکوماستی)
• زرد شدن سفیدی چشم و پوست (یرقان)
• مشاهده لک‌های قهوه‌ای روی پوست

باید بدانید که این نشانه‌ها می‌توانند با بیماری‌های دیگری نیز مشترک باشند. در خصوص کبد چرب اغلب در مراحل حساس و وخیم می‌توان این علائم را مشاهده نمود. خوب است که برای تشخیص دقیق و یا اطمینان یافتن از سلامت کبد، به کمک پزشک متخصص روش‌های زیر را دنبال نمود:

• بررسی سابقه پزشکی فرد و خانواده
• معاینه فیزیکی
• انجام آزمایش‌های پزشکی مانند آزمایش بررسی آنزیم‌های AST و ALT
• تصویربرداری
• استفاده از نتایج سونوگرافی و فیبرو اسکن
• بیوپسی کبد (این روش که اصطلاحاً به آن نمونه‌برداری نیز گفته می‌شود، در پروسه‌های درمان کبد چرب خطرناک یا سیروز کاربرد بیشتری خواهد داشت)

اگر افراد به کبد چرب مبتلا شده باشند نیاز است که به طور منظم ضمن استفاده از داروهای تجویزشده و اجرای دستورالعمل‌های مربوط به تغییر سبک زندگی، آزمایش‌های پزشکی را انجام دهند. بررسی دقیق و مستمر وضعیت بهبود و یا پیشرفت التهاب کبد، نکته بسیار مهمی در فرایند تشخیص و درمان خواهد بود.

روش‌های درمان کبد چرب

باید گفت که درمان کبد چرب در هر طیفی که باشد استوار بر دو روش تغییر سبک زندگی و کاهش وزن است. دراین‌بین متناسب با وضعیت هر فرد و نتایج آزمایش به‌دست‌آمده از داروهای متعددی به دستور پزشک استفاده خواهد شد. توضیحات بیشتر در خصوص این دو روش به شرح زیر خواهد بود:

• کاهش وزن

این ترفند درمان مختص افرادی است که علاوه بر کبد چرب با اضافه‌وزن نیز مواجه هستند. لازم است که هر فرد مبتلا در گام اول حدود 3 الی 5 درصد وزن خود را کاهش دهد. این اقدام به طور خودکار می‌تواند به کاهش چربی و التهاب کبد کمک نماید. درصورتی‌که اضافه‌وزن بیش از حد باشد و التهاب کبدی در وضعیت وخیمی قرار داشته باشد نیاز است که حداقل 10 درصد وزن به‌منظور درمان، کاهش پیدا کند. مهم است که کاهش وزن با روش‌های مناسب و استاندارد و زیر نظر پزشک متخصص انجام شود. در برخی از موارد به دلیل وزن بسیار بالای بیمار سایر راه‌ها مانند جراحی‌های لاغری، کوچک کردن معده و یا داروهای لاغری نیز تجویز خواهند شد.

• تغییر سبک زندگی

این گزینه برای تمامی بیماران مبتلا به کبد چرب ضروری خواهد بود. مهم است که کالری سوزی به‌واسطه ورزش و تحرکات بدنی افزایش پیدا کند. اضافه‌کردن سبزیجات، قندهای طبیعی و پروتئین‌های گیاهی به رژیم غذایی بسیار مهم خواهد بود. کنترل مصرف غذاهای سرخ‌شده، فراورده‌های دارای نگهدارنده، قندهای مصنوعی و سایر غذاهای چرب و ناسالم مهم‌ترین بخش تغییر سبک زندگی است. استفاده از سایر روش‌های پخت مانند آب‌پز، گریل و موارد مشابه می‌تواند تأثیر محسوسی روی بهبود وضعیت افراد داشته باشد.

نکته: کبد چرب تنها مختص افراد دارای اضافه‌وزن نیست بلکه این بیماری میان افرادی که رژیم‌های غذایی سراسر چربی و ناسالم دارند مشترک خواهند بود. همچنین ممکن است عوامل ارثی و ژنتیکی نیز در بروز آن اثر بگذارند. باتوجه‌به این نکته دنبال‌کردن رژیم غذایی سالم و برنامه ورزشی روتین برای تمامی افراد برای جلوگیری و کنترل این مشکل ضروری خواهد بود.

جمع‌بندی

کبد چرب بیماری مشترک سبک زندگی جدید این روزهای مردم به‌خصوص در جوامع شهری است. این بیماری علاوه بر اینکه با تخریب کبد وضعیت سلامت افراد را در وضعیت بحرانی قرار می‌دهد، با خود مشکلات دیگری از جمله دیابت، فشارخون بالا، تغییرات خلق‌وخو، خونریزی‌های داخلی، چاقی و… را به دنبال خواهد داشت. همواره سعی کنید تا با چکاپ‌های منظم پزشکی و پیروی از سبک زندگی سالم مانع از ابتلا به این بیماری شوید. در صورت ابتلا نیز بدون اتلاف وقت با مشورت پزشک متخصص در جهت درمان حرکت نمایید.